Artsen zonder Grenzen Nederland zet zich al sinds 35 jaar in voor medische hulp aan mensen die dit nodig hebben, maar niet krijgen. Om haar werk te kunnen doen, is de organisatie voornamelijk afhankelijk van particuliere donaties. Dit werk speelt zich vaak ver weg van Nederland af, en de manier waarop medische hulp wordt geboden, is regelmatig onderwerp van discussie. Dit maakt fondsenwerving niet altijd eenvoudig. Martje van Nes, toenmalig hoofd communicatie en fondsenwerving van Artsen zonder Grenzen Nederland, legt uit hoe zij mensen aan zich wisten te binden.
Eigen koers
Begin jaren zeventig werd Médecins Sans Frontières in Parijs opgericht, en in de jaren die volgden, sloten steeds meer landen zich hierbij aan. Op dit moment zijn er 24 landelijke organisaties, aangevuld met 15 landen met supportkantoren die ondersteuning bieden, waaronder fondsenwerving. Nederland fungeert als het hoofdkantoor van een van de vijf secties, waaronder ook het Verenigd Koninkrijk en Duitsland vallen.
“Ondanks dat we een internationale organisatie zijn, varen we onze eigen koers als het om fondsenwerving gaat,” legt Martje uit. “Hoe je dit aanpakt verschilt namelijk per land; fondsen werven in Duitsland werkt anders dan in Nederland, maar we delen onze bevindingen uiteraard met elkaar.” Alle fondsenwervende activiteiten moeten echter aansluiten bij de waarden van de organisatie. “Onze belangrijkste waarde is dat we gedragen willen worden door mensen; dat is het hart van onze organisatie. Daarom ligt de focus in de fondsenwerving bij individuen en niet bij bedrijven.”
Sleutel tot succesvolle fondsenwerving
Transparantie en direct contact met donateurs vormen de basis van succesvolle fondsenwerving.
Door eerlijk en open te communiceren en persoonlijke interactie te stimuleren, kunnen organisaties een diepere betrokkenheid en langdurige steun opbouwen.
Bij jezelf blijven
Martje vertelt dat het om te beginnen heel belangrijk is om zichtbaar te zijn. Media spelen hierin een grote rol. “Kranten moeten over ons schrijven, zodat mensen kunnen lezen wat wij allemaal doen.” Regelmatig verschijnen er kritische berichten over de manier waarop medische noodhulp wordt geboden, bijvoorbeeld tijdens een ramp of in een oorlogsgebied. “We reageren hier bijna altijd op en spreken duidelijk onze mening uit.”
De organisatie kiest voor een directe manier waarop mensen worden aangesproken. “Transparantie en eerlijkheid staan bij ons voorop,” licht Martje toe. “We steken onze mening niet onder stoelen of banken. Het is voor ons essentieel om dicht bij onszelf te blijven en vast te houden aan onze standpunten.”
Het gesprek aangaan
Artsen zonder Grenzen gaat het liefst persoonlijk met mensen in gesprek. “Omdat de onderwerpen waar wij ons mee bezighouden complex zijn, zien we dat het minder goed werkt als we onze boodschap verspreiden via nieuwsbrieven,” licht Martje toe. “We organiseren bijeenkomsten om één op één het gesprek aan te gaan met onze donateurs.” Sinds kort zijn ook belangstellenden die geen donateur zijn welkom op deze bijeenkomsten.
Tijdens de bijeenkomsten wordt geen promopraatje gehouden. “We leggen ingewikkelde vraagstukken over hulpverlening op tafel en discussiëren hierover met mensen. Het delen van dilemma’s past goed bij deze tijd, waarin mensen niet meer alles klakkeloos aannemen. Voorbeelden van zulke dilemma’s zijn de verplichte belastingen aan krijgsheren om toegang te krijgen tot de bevolking en of je je als noodhulporganisatie uitspreekt over wangedrag van een machthebbende partij, met het risico je operaties te moeten beëindigen.” Ook nodigt de organisatie mensen die in het veld werken uit om hun verhaal te vertellen en worden er rondleidingen gegeven in de goederenopslagplaats. “Wij hopen dat mensen zo meer betrokken raken bij ons inhoudelijke verhaal en dat we onderwerpen die ver van je bed zijn, dichterbij brengen en tastbaarder maken.”
Breed draagvlak
Omdat Artsen zonder Grenzen graag mensen persoonlijk spreekt, kiest zij ook voor het werven van donateurs op straat en door middel van deur-aan-deurwerving. “En na dit eerste contact, nodigen we mensen vervolgens uit voor onze bijeenkomsten, zo blijven we in gesprek,” legt Martje uit. De organisatie onderzoekt ook de mogelijkheid om zelf deze wervers op te leiden, zodat dit contact nog beter aansluit bij hun gedachtegoed.
Behalve meer donateurs krijgen is het creëren van een breed draagvlak van belang. Martje is trots op een campagne die zij en haar team afgelopen kerst hadden opgezet: mensen konden virtueel een kerstpakket met medicijnen vullen. “We hebben mensen geraakt met ons verhaal en hiermee ook nog eens een hele nieuwe doelgroep bereikt, namelijk mensen tussen de 20 en 35 jaar. Dit draagt bij aan onze doelstelling om zo breed mogelijk gedragen te worden in de samenleving. En hopelijk wordt een deel van deze mensen donateur, zodat wij het werk dat nog altijd zo hard nodig is, kunnen blijven doen.”
Over Artsen zonder Grenzen
Artsen zonder Grenzen verleent medische hulp aan mensen die dit nodig hebben, van basiszorg, specialistische zorg in een ziekenhuis, psychologische zorg tot acute noodhulp na bijvoorbeeld een natuurramp of in een oorlogssituatie. Ook biedt zij preventieve zorg, zoals voorlichting, en maakt zij zich hard voor de ontwikkeling van betaalbare medicijnen en diagnostische middelen.
De inkomsten uit fondsenwerving bedragen jaarlijks bijna 60 miljoen euro. Het overgrote deel is afkomstig van donateurs, daarnaast vormt een jaarlijkse donatie van de Nationale Postcode Loterij een belangrijk aandeel. Artsen zonder Grenzen is onafhankelijk en bepaalt zelf wie zij helpt. Zij maakt hierbij geen onderscheid tussen ras, religie of politieke overtuiging. Op dit moment is de organisatie wereldwijd actief met 450 projecten in ruim 70 landen.
Toevoegingen en actualiseringen
Sinds het oorspronkelijke interview heeft Artsen zonder Grenzen aanzienlijke stappen gezet in het verbeteren van haar fondsenwervingsstrategieën en operationele activiteiten.
In 2023 heeft de organisatie bijvoorbeeld haar digitale fondsenwervingscampagnes versterkt, wat resulteerde in een groei van online donaties met 20%. De betrokkenheid van jongere donateurs, met name via sociale media platforms, heeft geholpen bij het aantrekken van een nieuwe generatie supporters.
Daarnaast heeft Artsen zonder Grenzen haar samenwerking met nationale en internationale partners uitgebreid om efficiënter in te kunnen spelen op noodsituaties. Dit is met name zichtbaar geweest in de snelle reactie op de aardbeving in Turkije en Syrië in februari 2023, waar de organisatie binnen 24 uur noodhulp kon bieden dankzij een sterk netwerk van lokale en internationale partners.
Tijdens het interview was Martje van Nes werkzaam bij Artsen zonder Grenzen Nederland. Inmiddels is Martje Directeur Organisatie/Managing Director bij PAX.
Foto (c.): Olga Victorie.
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op 01-05-2019 en geüpdatet op 28-05-2024 om de meest recente informatie en ontwikkelingen weer te geven.