Het kabinet wil rechtstreekse overheidsfinanciering van de kunst- en cultuursector gedeeltelijk vervangen door private financiering. Hier sluit het fiscaal stimuleren van de cultuur naadloos bij aan. De overheid subsidieert daarmee niet direct, maar pas als de burger ook bijdraagt. Bovendien worden kunstinstellingen geprikkeld om zich niet alleen op de verstrekkers van subsidie te richten, maar ook om een band met haar publiek op te bouwen.
Belastingen worden in Nederland al meer dan een eeuw ingezet om het particuliere initiatief te stimuleren. Fiscaal cultuurbeleid maakt het doneren, schenken, kopen of onderhouden van cultuur aantrekkelijk door dit niet te belasten of aftrekbaar te maken. Zo kan iemand die een gift doet aan een museum (die door de belastingdienst is geregistreerd) profiteren van maximaal 52% belastingvoordeel door de giftenaftrek. De jaarlijkse derving aan belastinginkomen is zelfs hoger dan het bedrag van directe subsidies aan cultuur.
Geefwet
Volgens het regeerakkoord zal de overheid een wet op mecenaat gaan invoeren, de zogenaamde Geefwet. De inhoud is nog onduidelijk, het doel niet: aanwakkeren van het geven aan de cultuur. En dan met name door de particulier. Doordat huidige fiscale regelingen vaak als bewerkelijk en omslachtig worden ervaren, worden deze tot op heden onvoldoende benut. Als de overheid de alternatieve financiering van de kunsten echt wil stimuleren, zal dit dus gemakkelijker moeten worden gemaakt.
Wet op mecenaat
In Frankrijk bestaat er al een wet op het mecenaat. Volgens VVD-Tweede Kamerlid Han Ten Broeke, hebben particulieren hierdoor drie keer zoveel geld aan kunst en cultuur geschonken als daarvoor. Met de Geefwet wil de regering het totaal aan giftenfaciliteiten voor goede doelen en culturele instellingen gaan stroomlijnen en de bestaande fiscale faciliteiten bij elkaar brengen, ze verbeteren en eventueel uitbreiden.
Reneé Steenbergen, adviseur mecenaat
We hebben een hele goede fiscale faciliteit in Nederland, maar veel mensen kennen niet alle regels en mogelijkheden waardoor die vaak onbenut worden gelaten. Het is echt goed geregeld in Nederland en daar mogen we best trots op zijn. Dus een geefwet? Als je bundelt wat er allemaal al is, dan valt er eigenlijk helemaal niet zoveel te verbeteren.
Sigrid Hemels, hoogleraar belastingrecht Erasmus Universiteit Rotterdam
De fiscale aftrek van giften is wettelijk goed vastgelegd, maar de uitvoering ervan vertoont mankementen. De belastingdienst bepaalt zelf of een culturele activiteit wel het algemene nut beoogt. Anders geldt de aftrek niet. Dat moet anders. De cultuurwereld moet zich meer inspannen om het bestaande fiscaal beleid te benutten.