Innovatieprogramma Mooi Nederland

Start subsidie

Het Innovatieprogramma start op 15 april 2009, onder voorbehoud van tijdige goedkeuring door de Ministerraad.

Opzet innovatieregeling

Om Nederland mooi te houden of mooier te maken, stelt het Rijk geld beschikbaar. Innovatieve plannen krijgen hiermee een steun in de rug. Mooi Nederland is voor de eerste ronde op zoek naar inspirerende aanpakken en/of inrichtingen van werklandschappen, groene zones met betekenis voor de stad, en identiteitsbepalende plekken in dorp, stad of landschap.

De eerste tender (ronde) start naar verwachting op 15 april 2009. De innovatieregeling is er voor zowel plannen en ideeën als uitvoeringsprojecten. In het eerste geval vraagt u om een bijdrage voor de planontwikkeling. Bij uitvoeringsprojecten vraagt u om een bijdrage voor de daadwerkelijke realisatie. De regeling bestaat uit minimaal twee tenders . Elke tender richt zich op andere thema's.

Budget

Er is voor de periode 2009 tot en met 2011 ongeveer 13 miljoen euro beschikbaar voor de innovatieregeling. Daarnaast is er geld beschikbaar voor de voorbeeldprojecten en het kennis- en leerprogramma.

De innovatieregeling kent twee categorieën. In de eerste ronde worden in de categorie 'Ideeën en plannen' ongeveer 25 projecten worden gehonoreerd, in de categorie 'Uitvoeringsprojecten' ongeveer 4 projecten.

• in de categorie 'Plannen en ideeën': Projecten in idee- of voorbereidingsfase: maximaal 200.000 euro. De bijdrage mag hier maximaal 50% van de totale projectkosten bedragen. De overige 50% moet aantoonbaar beschikbaar zijn;
• in de categorie 'Uitvoeringsprojecten': projecten die op het punt staan te worden gerealiseerd: maximaal 1 miljoen euro. De bijdrage mag hier maximaal 20% van de totale projectkosten bedragen.
• Houdt u er rekening mee dat kosten die gemaakt zijn voor de indiening van de aanvraag niet subsidiabel zijn. Bovendien moet een project binnen een jaar na subsidieverlening starten.

Voor wie

De volgende partijen kunnen een aanvraag indienen, eventueel in samenwerking met elkaar: provincies, gemeenten, waterschappen, privaatrechtelijke rechtspersonen en ondernemers die in het handelsregister zijn ingeschreven.

Om staatssteun te voorkomen kunnen overheidsbijdragen aan bepaalde ondernemingen, gerekend over drie kalenderjaren, niet meer dan 200.000 euro bruto bedragen. Raadpleeg daarvoor medio april de regeling.

Criteria

Selectie vindt plaats op basis van onderlinge vergelijking op de volgende punten:

1. Bijdrage aan Mooi Nederland
De projecten moeten bijdragen aan de doelen van Mooi Nederland: het tegengaan van verrommeling en het stimuleren van ruimtelijke kwaliteit en zuinig ruimtegebruik. Dit door op een innovatieve manier de identiteit van een plek of gebied te creëren, te versterken of te herstellen. Onder 'identiteit' verstaan we hier de synergie van het beeld, het gebruik en de betekenis van de plek of het gebied.

Gebruikers moeten zich bewust worden van de ligging van het gebied of de plek, van hoe ze er kunnen komen en van wat ze er kunnen doen en beleven. Bovendien moeten zij zich aangesproken voelen door het ruimtelijk beeld ter plaatse: plannen en ontwerpen kunnen gebruikers verleiden om het gebied of de plek te bezoeken, door ervoor te zorgen dat het aantrekkelijk is om er te verblijven.

De betekenis heeft een historische dimensie (hoe wortelt het gebied of de plek in het verleden?), maar zeker ook een toekomstige: welke nieuwe relaties kan het gebied of de plek aangaan met de nabijgelegen stad en het nabijgelegen landschap? Het gebruik en het beeld van het gebied of de plek moeten daarbij aansluiten. De vakdisciplines stedenbouw en landschapsarchitectuur hebben in de loop van de decennia nogal aan gezag ingeboet. Mooi Nederland beschouwt dat als deel van de oorzaak van de verrommeling en hecht daarom grote waarde aan een sterke rol van deze vakdisciplines bij de in te dienen projecten.

Het probleem speelt bij overheden en organisaties die geen eigen stedenbouwers en landschapsarchitecten in dienst hebben, maar bij inhuur wel een zeker minimum aan kennis en vaardigheden van het vak in huis moeten hebben. Regionale samenwerking biedt hierbij kansen, zowel tussen gemeenten onderling als tussen provincies, gemeenten en waterschappen. De mate waarin uw project voldoet aan één, of beter nog, meer onderdelen van de themabeschrijving beïnvloedt de kans op selectie.

2. Mate van innovatie
In Mooi Nederland staat innovatie centraal als dé manier om ruimtelijke vraagstukken snel en goed aan te pakken. Onder innovatie verstaan we een onverwachte combinatie van lef, creativiteit en slimme uitvoering. Uw project moet dus innovatief zijn. Bijvoorbeeld in het proces, doordat partijen de rollen op een vernieuwende manier verdelen, of doordat ontwerpers op een bijzondere manier in het proces worden betrokken. Uw project kan ook fysiek innovatief zijn, bijvoorbeeld omdat u bestaande concepten op een niet eerder vertoonde schaal toepast. Of misschien gebruikt u bewezen technieken in een nieuwe context.

3. Mate van overdraagbaarheid
Mooi Nederland wil een bredere toepassing van succesvolle innovatieve oplossingen. Uw aanpak is in veel situaties toepasbaar en herkenbaar voor veel partijen. Het is een pre als uw aanpak makkelijk overgenomen kan worden en u kunt aangeven hoe. Voor alles moet uw project een inspirerend voorbeeld zijn.

4. Mate van samenwerking
Ruimtelijke vraagstukken zijn vaak niet meer door één enkele partij op te lossen. Voor een echt goede aanpak zullen álle betrokkenen goed moeten samenwerken. Voor vraagstukken met een bovenlokaal karakter is bovendien regionale samenwerking onmisbaar. Mooi Nederland kijkt zowel naar de coalitie tussen de verschillende partners in een project, als naar de mate waarin burgers (omwonenden, ondernemers) zeggenschap hebben in het project. Van belang is dat een samenhangende strategie en 'commitment' aantoonbaar is. Door bijvoorbeeld minstens de helft van het ingediende idee of plan samen te financieren, laat u zien dat u al in een vroeg stadium een stevige coalitie bent aangegaan.

5. Resultaten snel zichtbaar 
Innovatieve concepten moeten van het papier af. Op korte termijn laat u zien welke verbeteringen met Mooi Nederland worden gerealiseerd. Zichtbare voorbeelden overtuigen het meest. Hoe sneller de aanpak, hoe kansrijker uw project! 

6. Doelmatigheid 
Bij de selectie van projecten wordt ook op de doelmatigheid van uw investeringen gelet. Bent u, met andere woorden, in staat om met relatief beperkte middelen een grote impact te realiseren? Interessant zijn ook projecten die deel uitmaken van een samenhangende ruimtelijke strategie op een hoger schaalniveau, met vaak een langere tijdhorizon. Met een succesvol deelproject versterkt u dan de maatschappelijke steun voor het geheel. 

Beoordeling

Op dit moment wordt de innovatieregeling uitgewerkt in een ministeriële regeling. De eerste tender start, als de Ministerraad met de regeling instemt, op 15 april 2009. U kunt dan tot 1 juli 2009 een aanvraag indienen. Daarna worden alle aanvragen gezamenlijk beoordeeld. Aanvragen die later binnenkomen worden niet in de beoordeling meegenomen.

Er wordt een voorselectie gedaan door inhoudelijk deskundigen op basis van de criteria. Het zwaartepunt van de beoordeling ligt bij een onafhankelijke adviescommissie. Deze adviseert aan de minister over de selectie. Toekenning zal plaatsvinden op basis van rangorde, tot het volledige budget is besteed. In het najaar wordt de selectie bekend gemaakt.

Daarna maken de geselecteerde projecten nog kans op de publieksprijs. Iedereen in Nederland mag namelijk stemmen op het beste idee, plan of project uit de selectie.Met deze prijs is een extra geldbedrag van 10.000 euro gemoeid. Daarnaast zet de publieksprijs uw project extra in de schijnwerpers, wat aanzienlijke PR kan opleveren voor uw project en organisatie.

Thema's van de tenders

Thema 1: Identiteit van stadsrandzones 
Groene zones tussen steden verbinden het stedelijk groen met de grote landschappen. Ze helpen stedelingen ons land als minder vol te ervaren. Om deze zones te versterken en te behouden, is regionale visievorming gewenst. Mooi Nederland kan het zetje in de rug worden om sluimerende plannen om te zetten in een tastbare mijlpaal: een publiek-privaat samenwerkingsakkoord. Ook de financiering moet regionaal worden geregeld. Opbrengsten in het ene gebied (de stad) maken investeringen mogelijk in het andere gebied (het platteland). Vernieuwende financieringsvormen zijn welkom. Tot slot is er aandacht nodig voor regionaal beheer. Zo blijven groene gebieden ook echt groen. 

Thema 2: Identiteit van werklandschappen 
De regionale aanpak van bedrijventerreinen is op de agenda gezet door de Taskforce (Her)ontwikkeling Bedrijventerreinen onder leiding van Peter Noordanus. Mooi Nederland sluit hierop aan. Gemeenten moeten elkaar niet beconcurreren met lage grondprijzen, maar samenwerken om meer kwaliteit te bereiken. Mooi Nederland richt zich op herstructurering van bestaande bedrijventerreinen. Mooi Nederland legt ook een accent op duurzaamheid van de terreinen. Zowel milieuvriendelijk als toekomstbestendig. Tot slot is ook hier de inpassing in de omgeving van groot belang, vooral bij zichtlocaties als snelwegen. 

Thema 3: Identiteit van de plek 
De identiteit van plekken in Nederlandse dorpen, steden en landschappen staat volgens een deel van de bevolking onder druk. Hoe bereiken we dat overheden en bedrijfsleven voldoende de waarde inzien van een herkenbare ruimtelijke identiteit, met waardevolle gebouwen en monumenten? Eerste vereiste is dat die identiteit wordt vastgesteld door alle betrokkenen, zodat hier overeenstemming over bestaat. Vervolgens kan de vastgestelde identiteit worden versterkt. Dat kan door aan te haken op het verleden, door het heden te accentueren of door iets nieuws toe te voegen (de toekomst), zoals een sterk icoon.