Internationale subsidie om tijdens de COVID-19 pandemie de rechten van burgers te beschermen en discriminatie te voorkomen

Beperkingen op een groot aantal grondrechten door COVID-19

De COVID-19-pandemie versterkt de beperkingen op een groot aantal grondrechten, die een belangrijke pijler van de rechtsstaat vormen. Dit komt op een moment dat meer landen zijn teruggevallen op hun 'grondrechtenscore' dan welke andere rechtsstaatfactor dan ook, zowel in het afgelopen jaar als in de afgelopen vijf jaar. Naast de dramatische gevolgen van quarantaines en lockdowns voor de vrijheid van verkeer en reizen, heeft de pandemie gevolgen voor de mensenrechten.

Gelijke behandeling en non-discriminatie

De crisis leidt in sommige landen tot een aantal reacties van de overheid die discriminerend en ongelijk zijn in hun behandeling en gevolgen voor bepaalde minderheids- en/of kwetsbare groepen. Naast structurele discriminatie hebben sommige regeringen bepaalde groepen of sectoren in hun reactie op de pandemie verwaarloosd of opzettelijk gediscrimineerd, waardoor ze hun rechten hebben geschonden en meer risico's hebben gelopen.

Inheemse gemeenschappen zijn bijzonder hard getroffen door acties die geen rekening houden met hun specifieke kwetsbaarheid. Migranten, asielzoekers en andere ontheemden worden ook gediscrimineerd omdat in sommige landen de regeringstroepen de pandemie proberen te gebruiken om hun bewegingen verder te controleren en hun rechten waar mogelijk te beperken. Ten slotte is de stigmatisering van groepen die verantwoordelijk worden geacht voor de verspreiding van het virus een consistent probleem in de hele wereld. 

Hoewel de handhaving van quarantaines en lockdowns sterk verschilt van rechtsgebied tot rechtsgebied, hebben sommige regeringen buitensporig harde maatregelen genomen. Deze maatregelen zijn onevenredig sterk gericht op raciale en etnische minderheidsgroepen, inheemse en plattelandsgemeenschappen, lage inkomens, gemarginaliseerden, daklozen, mensen met een handicap en LGBTQI+-gemeenschappen.

Tot slot worden ook vrouwen en meisjes, die meer risico lopen op huiselijk geweld of die behoefte hebben aan reproductieve gezondheidsdiensten, rechtstreeks getroffen door de sluiting van klinieken en vrouwenopvang.  

Vrijheden van meningsuiting en vergadering en recht op informatie

In sommige landen is er sprake van buitensporige inbreuken op de fundamentele politieke en burgerrechten op het gebied van de vrijheid van meningsuiting en vreedzame vergadering. Zelfs in ernstige situaties moeten beperkingen van de vrijheid van meningsuiting restrictief worden geïnterpreteerd om de vrije informatiestroom niet onnodig te belemmeren, moeten ze een duidelijke rechtsgrondslag hebben om bescherming te bieden tegen willekeur en moeten ze strikt noodzakelijk en proportioneel zijn om een einde te maken aan de noodtoestand van de bevolking.

Recht op privacy

De volksgezondheidseisen die in het digitale tijdperk aan het traceren van contacten worden gesteld, geven aanleiding tot bijzondere bezorgdheid over het recht op privacy. Volgens volksgezondheidsdeskundigen is het voor een effectieve pandemische reactie nodig de verspreiding van het virus van het ene individu naar het andere op te sporen om het te isoleren en in te dammen.

In het tijdperk van de digitale technologie, de gezichtsherkenningssoftware en de grote hoeveelheden gegevens maken de autoriteiten voor dit doel gebruik van massale en individuele surveillance-instrumenten. Deze interventies hebben een directe invloed op het recht van het individu op privacy, dat door het internationale recht wordt gegarandeerd en volledig van toepassing is op het digitale tijdperk. Nu overheden leren hoe ze deze bewakingsinstrumenten kunnen integreren met andere databanken die persoonlijke informatie bevatten, groeit de vrees dat het recht op privacy permanent wordt geschaad, tenzij er meer transparantie, toezicht en verantwoordingsplicht in de systemen wordt ingebouwd. 

Een eerlijk proces en de rechten van gedetineerden

Het unieke effect van de pandemie en de daarmee samenhangende controles op gevangenen en andere betrokkenen bij het strafrechtelijk systeem vragen om een speciale behandeling vanuit een op rechten gebaseerd perspectief. De COVID-19-pandemie heeft de extra risico's van de pandemie niet alleen voor de gedetineerden en hun gedetineerden, maar ook voor de omringende gemeenschappen - hun families, medewerkers in de rechtszaal of in de gevangeniscel - aan het licht gebracht. 

Voor wie

De regeling staat open voor verschillende soorten organisaties, waaronder: maatschappelijke organisaties, non-profitorganisaties, sociale ondernemers, nationale en multilaterale overheidsinstellingen, lokale overheidsinstanties, bedrijven/ondernemingen uit de particuliere sector en advocatenkantoren uit alle landen van de wereld.

Voorwaarden

Je kunt projectinzendingen insturen die betrekking hebben op beperkingen van fundamentele rechten en discriminerende praktijken als gevolg van de COVID-19 pandemie, met inbegrip van, maar niet beperkt tot onderstaande activiteiten.

Gelijke behandeling en non-discriminatie

• Aandacht voor de behoeften van groepen die onevenredig veel last hebben van het coronavirus en ervoor zorgen dat gemarginaliseerde gemeenschappen worden opgenomen in de plannen voor gezondheidszorg en economisch en sociaal herstel
• Bescherming van kwetsbare groepen zoals etnische en raciale minderheden, migranten, vluchtelingen, gehandicapten, kinderen en vrouwen, onder meer door gemakkelijke en vrije toegang te bieden tot coronavirustests en -behandelingen en andere essentiële gezondheidsdiensten
• Verbetering van de toegang tot en het beheer van schoon water en sanitaire voorzieningen, met name voor inheemse en plattelandsbewoners die in afgelegen gemeenschappen wonen en voor huurders met een laag inkomen die weinig toegang hebben tot drinkbaar water, om verdere verspreiding van het virus te voorkomen;
• Het uitvoeren van post-pandemische wederopbouwactiviteiten op een manier die de traditionele praktijken en middelen van bestaan van minderheidsgroepen respecteert en tegelijkertijd de toegang tot basisdiensten op het gebied van gezondheidszorg, water, onderwijs en justitie verbetert

Vrijheden van meningsuiting en vergadering en recht op informatie

• Het nemen van maatregelen om het informatie-ecosysteem te versterken, zoals het houden van open persconferenties met passende waarborgen voor de volksgezondheid en het voldoen aan verzoeken om vrijheid van informatie
• Het beschermen van journalisten en andere mediawerkers om hun essentiële werk te doen
• Het beschermen van mensenrechtenactivisten om hun essentiële werk te doen
• Bescherming van het recht op vreedzame vergadering zonder discriminatie en ongerechtvaardigde inmenging

Recht op privacy

• Bescherming van het recht op privacy in overeenstemming met gevestigde internationale normen inzake wettigheid, noodzaak, evenredigheid en non-discriminatie bij de toepassing van zowel digitale als fysieke toezichtmethoden in nationale noodsituaties;
• Het instellen van mechanismen voor gerechtelijk, parlementair en niet-gouvernementeel toezicht met betrekking tot toezichts- en volgsystemen, teneinde de transparantie, het toezicht en de verantwoordingsplicht te verbeteren

Een eerlijk proces en de rechten van gedetineerden

• Het aanpakken van de snelle verspreiding van het coronavirus naar risicovolle gevangenispopulaties;
• Bescherming van het recht van gedetineerden op het hoogst haalbare niveau van lichamelijke en geestelijke gezondheid zonder discriminatie op grond van hun wettelijke status
• Het toestaan van gerechtelijke instanties en andere staatsorganen die verantwoordelijk zijn voor de strafrechtspleging, om tijdens de gehele duur van de pandemie open en veilig te blijven en te functioneren, met adequate voorraden van beschermings- en sanitaire uitrusting
• Steun voor de invoering van nieuwe technologische benaderingen om het recht van zowel slachtoffers als verdachten op een eerlijk en snel proces te waarborgen, de toegang tot rechtsbijstand te verbeteren en de openheid van processen en andere hoorzittingen voor een breder publiek te verbeteren

Subsidie

De subsidie bedraagt $20.000 per project, voor de zes beste projecten die aantoonbare resultaten en veelbelovende vooruitzichten voor toekomstige vooruitgang, replicatie en schaalvergroting laten zien.

Aanvragen

Meer informatie, of direct online een subsidieaanvraag starten.