Crowdfunding, inleiding

Wat is crowdfunding

Crowdfunding is het “funden door de crowd” waarbij een groep mensen wordt ingezet voor het bij elkaar krijgen van de financiering van een bepaald project. Het gaat hierbij veelal om een groep kleine investeerders die op individuele basis bereid zijn om een, vaak klein bedrag, te investeren.
Alle deze kleine bedragen bij elkaar opgeteld maken vervolgens één grote investering waaruit het project gefinancierd kan worden.

Via crowdfunding kun je dus om financiële steun vragen voor een nieuw project. Iedereen die zich betrokken voelt bij dit project kan meedoen voor een klein bedrag. Met genoeg kleine investeringen kan je project vervolgens van start.

Koen van Vliet haalt in zijn onderzoek uit 2011 een vrije vertaling van de definitie van Lambert & Schwienbacher aan.

Crowdfunding is de mogelijkheid is om voor een bepaald project, via een open oproep, met behulp van internet, een vooraf bepaalde hoeveelheid financiële middelen te vergaren van een ongedefinieerd (en groot) netwerk van mensen, in ruil voor een immateriële, dan wel een materiele beloning. Deze theoretische benadering lijkt echter voorbij te gaan aan het feit dat crowdfunding niet per definitie via internet hoeft te gaan.

Het Adviesbureau Douw & Koren, actief op het gebied van crowdfunding consultancy heeft een andere, wellicht beter hanteerbare, definitie van crowdfunding.

Crowdfunding, het ophalen van geld bij een grote massa kleine investeerders, is een innovatieve vorm van (online) financiering met onvermoed potentieel. Het kan mensen niet alleen in staat stellen kapitaal te vergaren voor hun project , maar biedt, mits goed opgezet, ook mogelijkheden voor marketing, kennis en contactendeling en binding met ‘supporters’. Crowdfunding is overigens geen makkelijke manier om geld te werven. Het vereist een doordacht opgezet project en hard werken.

Crowdfunding is gebaseerd op crowdsourcing, waarbij een grote groep mensen zich achter één idee schaart. Voorbeeld hiervan is Wikipedia.

Het is overigens fout om crowdfunding alleen te zien als een handige manier om via internet te collecteren of als een vorm van online mecenaatschap. Crowdfunding gaat naast het werven van geld steeds meer om het genereren, mobiliseren en binden van een actieve community rondom een project. Deze community zorgt niet alleen voor de financiering maar ontpopt zich steeds vaker als een gecommitteerde “tribe”: trouwe klanten die meedenken (crowdsourcing) en het verhaal verspreiden (marketing).

Waarom beginnen met crowdfunding

De wereld van de kunst en cultuur kent een lange geschiedenis van relaties tussen mecenassen en kunstenaars. Het internet democratiseert en het zet daarmee de traditionele verhoudingen tussen mecenassen en de kunst- en cultuursector op hun kop. Hierdoor is een nieuwe vorm van mecenaatschap ontstaan.

Door de bezuinigingen op kunst en cultuur zal deze sector in de toekomst bovendien steeds vaker op zoek moeten gaan naar aanvullende inkomstenbronnen. Een belangrijke reden om te beginnen met crowdfunding is dus de mogelijkheid om extra inkomsten te genereren voor je project.

Je verzamelt via crowdfunding niet alleen geld. Je bouwt ook een hechte relatie op met mensen die geloven in jouw project en wellicht ook op andere manieren willen meehelpen om van jouw project een succes te maken.

Een minstens net zo belangrijke overweging om te beginnen met crowdfunding is dus het contact dat je aangaat met een grote groep potentiële donateurs of financiers.

Crowdfunding stelt je daarnaast in staat om tegen beperkte kosten klanten te vinden en deze aan je te binden. Crowdfunding kan er juist in de kunst- , cultuur- en mediasector voor zorgen dat je meer “verkoopt” aan een veel bredere doelgroep. Een deel van deze doelgroep zou bovendien zonder crowdfunding waarschijnlijk nooit met je organisatie of project in aanraking zijn gekomen.

Via crowdfunding kun je bovendien het publiek uitgebreid betrekken bij de ontwikkeling van je project op product. Hierdoor kun je niet alleen op een effectieve manier marketing doen maar zal het publiek je project of product ook veel beter begrijpen en er een emotionele binding mee opbouwen. Het grote voordeel hiervan is dat je veel beter de artistieke waarde kunt overbrengen.

Daarnaast kun je met crowdfunding ook een stukje “legitimiteit” opbouwen richting subsidieverstrekkers en fondsen. Je kunt immers aantonen dat er behoefte bestaat aan je project of product. Daarnaast zullen steeds meer subsidieverstrekkers en fondsen in de toekomst “matching” gaan toepassen. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst aan de toekenning van subsidies of fondsen de voorwaarde wordt verbonden dat er een bepaald bedrag via crowdfunding moet zijn binnengehaald.

Vormen van crowdfunding

Er zijn een aantal verschillende manieren waarop het publiek je project financieel kan ondersteunen.

Incentive based crowdfunding (beloning of rewards)
De meest gebruikte vorm bij crowdfunding projecten op het gebied van kunst, cultuur en media. Incentive based crowdfunding is in zekere zin te vergelijken met sponsoring, waarbij het publiek in ruil voor de financiële steun een beloning terug krijgt.

Crowdfundingplatformen die zich specifiek richten op de kunst-, cultuur en mediasector, zoals Cinecrowd en Voordekunst hebben op hun platform hoofzakelijk crowdfundingprojecten die werken met incentives. Zo kan een filmmaker als incentive bijvoorbeeld toegangskaarten voor de première bieden, een frame uit de film of vermelding op de aftiteling. Een muzikant kan een CD of DVD weggeven en de schrijver of uitgever een boek.

In sommige gevallen is er wel een mogelijkheid om een kleine financiële tegenprestatie te verwerven maar deze is veelal zo klein dat dit niet het primaire doel van de donateur zal zijn. We spreken hier ook wel over donaties of sponsoring.
Een aardig voorbeeld is het crowdfundingproject van Eddy Terstal, die zijn film deels financierde via incentive based crowdfunding. Een ander succesvol voorbeeld is het boek “The shape of design” van Frank Chimero die interessante incentives gebruikte om zijn boek te designboek te financieren, en vier keer zoveel ophaalde dan benodigd.

Debt crowdfunding with a financial return (rente en/of aflossing)
Een vorm van crowdfunding waarbij het publiek geld verstrekt in de vorm van een lening tegen een vooraf vastgesteld rentepercentage. Er is hierbij geen sprake van een eigendomsaandeel of enige invloed op het beleid. Het Nederlandse platform Geldvoorelkaar, opgezet door twee voormalige ING bankiers, werkt via deze manier.

Je ziet bij deze manier van crowdfunding dat je dus een rente moet be- talen aan het publiek dat je project of product financieel wil steunen. Deze manier van crowdfunding is dan ook met name interessant voor bedrijven en projecten die uitsluitend één doel hebben, namelijk geld verdienen. Voor “dubbel doel” organisaties zoals goede doelen en de kunst- en cultuursector licht deze vorm van crowdfunding dan ook niet direct voor de hand.

Toch valt er hierbij een kanttekening te maken. Het is namelijk niet verplicht om een marktconforme rente te bieden of een rente die hier boven ligt. Je kunt aan het publiek ook een rente bieden die net onder de rente op een vrij opneembare spaarrekening ligt. Hiermee spreek je wellicht een deel van het publiek aan dat zijn geld niet “gratis” wil weggeven maar wel genoe- gen wil nemen met een lagere rente.

Equity based crowdfunding (o.a. aandelen)
Bij Equity based crowdfunding kun je het publiek meer zien als een in- vesteerder, welke in ruil voor zijn financiële bijdrage een directe of indirecte beloning terugkrijgt.

In ruil voor het geïnvesteerde bedrag krijgt men naar ratio een deel van de eigendomsrechten van het project of de organisatie terug bijvoorbeeld via een aandelenparticipatie. Deze aandelenparticipatie wordt na een veelal af te spreken periode verkocht waarna je de opgebouwde waarde ontvangt.