Benoeming en ontslag

Juridisch gezien is iemand pas formeel bestuurder als deze is benoemd door het daarvoor bevoegde orgaan (meestal de Algemene Vergadering van leden) en als de bestuurder die benoeming heeft aanvaard. Er kunnen bepaalde benoemingseisen gelden, zoals het lidmaatschap van de vereniging. Maar uitsluiting van bestuurders op basis van persoonskenmerken, zoals geslacht of leeftijd, kan niet. Minderjarigen kunnen ook bestuurslid worden, zonder toestemming van ouder of voogd.

De benoeming van bestuurders kan voor bepaalde of onbepaalde tijd zijn. Een gebruikelijke termijn voor bestuursleden is drie of vier jaar, met een optie voor een tweede termijn. Om te voorkomen dat teveel bestuurders tegelijkertijd aftreden, werken veel verenigingen met een rooster van aftreden. Daarin staat precies vermeld wanneer een bestuurder benoemd is en tot wanneer. Het beste is om daarin in de bestuursvergadering concrete afspraken over te maken en de secretaris het rooster te laten bewaken, met het oog op eventuele bestuurswisselingen in een volgende Algemene Vergadering.

Wanneer een bestuurder geschorst of ontslagen is door het orgaan dat hem/haar heeft benoemd, zal dat meestal zal het gevolg zijn van verlies van vertrouwen, kritiek op het gevoerde beleid of verwijten van onbehoorlijk bestuur. Om juridische problemen te voorkomen, is het belangrijk zo’n procedure zorgvuldig te doorlopen. En leg die procedure vooraf duidelijk vast in de statuten.

Voor een bestuurder die te maken krijgt met dit soort kwesties is het natuurlijk de vraag of het zinvol is om zich te verzetten tegen een schorsings- of ontslagbesluit. Het feit dat leden - al dan niet terecht – de positie van de betreffende bestuurder ter discussie stellen, kan al genoeg reden zijn om zelf op te stappen.

Ook om daarmee al te grote schade door negatieve publiciteit te voorkomen. Een andere mogelijkheid is het ‘ter beschikking stellen van de zetel’, waarmee de bekritiseerde bestuurder een ander orgaan laat beoordelen of de kritiek terecht is of niet. Maar stel jezelf eerst de vraag wat in het algemeen belang van de vereniging is, los van eigen belangen.