Het beëindigen van een stichting

Het ontbinden van een stichting

De wet geeft aan wanneer een stichting wordt ontbonden:

• Door een besluit van het bestuur, tenzij in de statuten anders is bepaald.
• Bij het intreden van een in de statuten omschreven gebeurtenis die tot ontbinding leidt.
• Na faillietverklaring.
• Door een beschikking van de Kamer van Koophandel.
• Door de rechter in de gevallen die de wet bepaalt.

Door een besluit van het bestuur, tenzij in de statuten anders is bepaald
De statuten bevatten eigenlijk altijd een bepaling over het ontbinden van de stichting. In de meeste gevallen bevestigen de statuten wat de wet ook al zegt. Namelijk dat het bestuur bevoegd is om de stichting te ontbinden. In de meeste statuten zijn voorwaarden opgenomen over de meerderheid waarmee een besluit tot ontbinding van de stichting moet worden genomen. Vaak is dit besluit gekoppeld aan de wijze waarop statuten kunnen worden gewijzigd.

Bij het intreden van een in de statuten omschreven gebeurtenis
In sommige statuten wordt aangegeven dat het niet of niet meer kunnen verwezenlijken van het doel van de stichting voor het bestuur reden is om de stichting te ontbinden.

Na faillietverklaring
Het is ook mogelijk dat er een einde aan de stichting komt door een faillissement van de stichting.

Door een beschikking van de Kamer van Koophandel
De Kamer van Koophandel heeft de bevoegdheid om, onder strikte voorwaarden, de stichting te ontbinden. Deze voorwaarden zijn:

• Er staan gedurende tenminste één jaar geen bestuurders van de stichting ingeschreven in het Handelsregister, terwijl ook geen opgaaf van inschrijvingen is gedaan. Of er staan wel bestuurders ingeschreven maar met betrekking tot alle ingeschreven bestuurders doet zich één van de hierna vermelde omstandigheden voor:
• De bestuurder is overleden.
• De bestuurder is minimaal één jaar niet bereikbaar gebleken op het in het register vermelde adres.
• De stichting heeft tenminste één jaar het bedrag dat zij moet betalen voor inschrijving in het Handelsregister niet betaald.

Door de rechter Een stichting kan ook worden ontbonden door de rechter. Hierbij moeten twee situaties worden onderscheiden. De eerste situatie is de situatie waarin de rechter de stichting kan ontbinden. De tweede situatie is de situatie waarin de rechter de stichting moet ontbinden. De rechter kan de stichting ontbinden als een belanghebbende of het Openbaar Ministerie daartoe een verzoek doet.

Een belanghebbende of het Openbaar Ministerie kan dit verzoek doen als de stichting de wet overtreedt of als de rechtspersoon in ernstige mate handelt in strijd met de statuten.

De rechter moet de stichting ontbinden als:

• De werkzaamheden van de stichting in strijd zijn met de openbare orde.
• Het doel van de stichting in strijd is met de openbare orde.
• De rechter kan de stichting een termijn geven om ervoor te zorgen dat het doel niet meer in strijd is met de openbare orde.
• De stichting niet rechtsgeldig is opgericht, de statuten niet aan de wettelijke eisen voldoen, of als de stichting niet onder de wettelijke omschrijving van een stichting valt. Als van deze situatie sprake is kan de rechter de stichting nog wel een termijn geven om alsnog aan de wettelijke eisen te voldoen.
• Het vermogen van de stichting onvoldoende is om haar doel te verwezenlijken, de mogelijkheid dat voldoende vermogen wordt verkregen onwaarschijnlijk is, het doel van de stichting is bereikt of niet meer kan worden bereikt en wijziging van het doel niet in aanmerking komt.

Nadat het besluit tot ontbinding is genomen, moet de eindafrekening van de stichting worden opgemaakt. In wettelijke termen is dit de vereffening.

In de statuten wordt over het algemeen opgenomen wie belast is met de vereffening. Over het algemeen is dit het bestuur. In de statuten kan worden toegevoegd dat het bestuur bij het ontbindingsbesluit één of meer andere vereffenaars kan benoemen.

Het bestuur of de vereffenaars stellen de financiële eindsituatie van de stichting vast. Als de stichting nog geld over heeft, moet worden vastgesteld wat er met dit geld gebeurt. In de meeste statuten is opgenomen dat het bestuur de bestemming van een positief eindsaldo vaststelt. In sommige statuten wordt daaraan nog toegevoegd dat het geld van de stichting bij ontbindingen zoveel mogelijk in lijn met het doel van de stichting moet worden besteed. Soms wordt een organisatie genoemd naar wie het geld moet worden overgemaakt.

Let u erop dat u aan de buitenwereld kenbaar maakt dat de stichting is ontbonden en dat er wordt vereffend. Dit doet u door achter de naam van de stichting ‘in liquidatie’ toe te voegen.

Van vereffening en een positief saldo is geen sprake als de stichting wordt ontbonden als gevolg van een faillissement. In geval van een faillissement wordt er een curator aangewezen. Deze curator draagt zorg voor de juridische en financiële afwikkeling van de verplichtingen van de stichting.

In geval van faillissement zullen de schuldeisers van de stichting over het algemeen niet betaald kunnen worden. De curator zal zeker kijken of het bestuur van de stichting aansprakelijk kan worden gesteld voor het faillissement van de stichting.

Als het bestuur, de vereffenaars of de curator de vereffening hebben afgerond kan het geld dat nog in de stichting zit worden aangewend voor het doel dat is vastgesteld. De administratie van de stichting moet bewaard worden voor een periode van zeven jaar. Over het algemeen staat in de statuten dat de vereffenaars iemand aanwijzen die de administratie in die periode bewaart.

Als de vereffening is afgerond meldt u dit nog weer bij de Kamer van Koophandel. De ontbinding van de stichting moet worden gemeld bij de Kamer van Koophandel aan de hand van het formulier ‘Inschrijving ontbinding of einde rechtspersoon’ handel. U kunt gebruik maken van hetzelfde formulier als waarmee u de ontbinding van de stichting heeft gemeld (‘Inschrijving ontbinding of einde rechtspersoon). Op dit formulier moet ook worden aangegeven wie de administratie bewaart.

Het omzetten van een stichting naar een BV

Een stichting kan ook worden omgezet naar een andere rechtsvorm. Wij willen hier graag aandacht besteden aan het omzetten van een stichting naar een BV. Deze behoefte kan zich voordoen als het belang van de rechtspersoon dit vraagt. Of als bijvoorbeeld bestuurders of werknemers van een stichting willen delen in eventuele winst van de organisatie.

Om een stichting om te zetten in een BV moet wel aan een aantal vereisten worden voldaan:

• Er moet een zogenoemd besluit tot omzetting zijn.
• Een besluit tot omzetting moet op dezelfde manier worden genomen als een besluit tot statutenwijziging.
• Er moet een besluit zijn tot wijziging van de statuten.
• Er moet een notariële akte van omzetting zijn die de nieuwe statuten bevat.
• Er moet een rechterlijke machtiging zijn tot omzetting.
• De stichting moet zelf aan de rechter een verzoek doen tot machtiging. De stichting moet bij dit verzoek een ontwerp van de notariële akte kunnen laten zien. Als de rechter de machtiging verleent zet de notaris in de notariële akte van omzetting dat de machtiging op het ontwerp van die akte is verleend.

Een reden voor omzetting van een stichting in een BV kan zijn dat de rechts- persoon haar geld anders wil kunnen besteden. Zij wil haar vermogen bijvoorbeeld wel uit kunnen keren aan mensen die deel uitmaken van de organisatie. Dit kan niet zomaar. Na omzetting van een stichting moet uit de statuten van de BV blijken dat de rechter toestemming geeft dat het vermogen van de stichting na de omzetting anders wordt besteed dan voor de omzetting.

Voor de volledigheid willen wij u er hier nog op attenderen dat het omzetten van een stichting in een BV niet tot gevolg heeft dat de stichting verdwijnt. De stichting blijft bestaan! Mocht de wens bestaan om de stichting tot op te heffen, dan moet die worden ontbonden.​